Jean-Baptiste de LAMARCK(1744-1829)

Jean-Baptiste de LAMARCK(1744-1829)
Büyük fransız doğa
bilimcisi lamarck,ingiliz bilim adamı charles darwin in doğduğu yıl
philosophie zoologique adlı ünlü yapıtını yayımlamıstı.

bu
yapıtında bazı evrim kurallarını açıklamıstır.fransa nın picardie
bölgesindeki bir koyde doğan lamarck çocukluğundan beri asker olmayı
düsünürken,babasının isteğine uyarak papaz olmak uzere din eğitimine
basladı.ama 1760 da babasının olmesiyle orduya yazıldı ve 7 yıl
savaslarında karhamanca carpıstı.sağlığı nedeniyle 1768 de ordudan
ayrılmak zorunda kaldı.sonraki yıllarda pariste tıp eğitimi gorurken
bir yandanda botanik alanındaincelemeler yaptı ve 1778 da fransanın
doğal bitki ortusune ilişkin değerli çalısmalar yayımlayınca fransız
bilimler akademisine seçildi.1788 sparis botanik bahçesinde goreve
seçildi.

Beş yıl sonra bu kurulus ulusal doğa tarihi müzesi
adıyla yeniden örgütlendiğinde zooloji bölümünün yöneticiliğine atanan
lamarck o tarihten sonra butun ilgisini zooloji ye yöneltti.bu bilim
dalındaki çalısmalarına50 yasından sonra baslamasına ve gozlerinin
neredeyse korluk derecesinde bozulmus olmasında karsın bocekler ile
solucanlar konusunda en yetkili kişi olarak tanındı.ömrünün son
yıllarına doğru da omurgasız hayvanlar biyolojisinin en onemli
yapıtlarından birini yayımladı.

ALBERT EINSTEIN (1879-1955)

Alman
asıllı ABD'li fizikçi Albert Einstein, bütün insanlık tarihinin en
büyük bilim adamlarından biridir. Çağdas fiziğin temellerini atan
çalısmalarından bugün bile evreni ve evrende gözlediğimiz bütün
olayları nasıl yorumlamamız gerektiğine dair yol gösterir.

Yahudi
bir ailenin oğlu olan Einstein, Ulm'da doğdu ve Münih'te öğrenime
başladı. Okul yıllarında matematiğe özel bir ilgi duyarak bu alanda
sivrildi. 15 yaşındayken ailesi İtalya'nın Milano kentine taşınınca
Einstein İsviçre'ye geçerek Zürich Teknik Üniversitesi'ne girdi. 1900
de bu üniversitenin kuramsal fizik ve matematik bölümünü bitirdi. Bir
süre öğretmenlik yaptıktan sonra Bern'deki patent bürosunda çalışmaya
başladı bu görevden arta kalan zamanlarda fizik çalışmalarını sürdürdü
ve 1905 te fiziğin gelişmesini sağlayan bir dizi incelemeler yaptı.

Molekül
boyutlarının hesaplanmasına ilişkin yeni bir yöntem önerdiği ilk
incelemesiyle Zürich Teknik Üniversitesi'nden fizik doktoru ünvanını
aldı. İskoçyalı botanikçi Robert Brown'un çiçektozlarında gözlemlediği
"Brown hareketi"ne ilişkindi. Brown'ın gözlemlerine göre çiçektozları
gibi küçük parçacıklar durgun bir sıvının içinde bile, durmadan hereket
ediyordu. Daha önceleri bu olayın rastgele hareket eden sıvı
moleküllerinin küçük parçalara çarpmasından olduğu düşünülüyordu.
Einstein bu incelemesinde brown hareketin bi matematiksel durum olarak
açıkladı.

Einstein'ın üçüncü makalesinde gene yıllar önce
keşfedilmiş çok ilginç bir olaya açıklık getiriyordu. Üzerine ışık
gönderilen bazı maddelerin elektron yaydığı ama ışığın şiddetini
arttığında yayılan elektronların enerjisinde değil yalnızca sayısında
artış olduğu biliniyordu. Einstein fotoelektrik etki adıyla bilinen bu
olayın açıklamasını yaparken ışığın hem dalgalar halınde hem de enerji
yüklü küçük parçacıklar halinde yayıldığını öne sürdü. Bu parçacıklar
yani bugünkü adıyla fotonlar maddeye çarptığında atomlardan elektron
koparıyor ama serbest kalan elektronlar maddeden kurtulmaya çalısırken
atomların çekim kuvvetiyle enerji kaybediyordu. Einstein özellikle bu
çalısmasıyla 1921 Nobel Fizik Ödülü'ne değer görüldü.

Einstein
aynı yıl yayımlanan dördüncü incelemesi en önemlisidir. Bu makalesinde
özel görecelik kuramını 1916 da dahada geliştirerek genel görecelik
kuramına ulaşmıştır. Einstein'ın kuramına göre cismin kütlesi,uzunluğu
hatta olay süresince zamanın akış hızı cismin hızına bağlı olarak
değişir. Bunlar insana inanılmaz gelen devrimci düşüncelerdi ve
benimsenmesi çok uzun zaman aldı. Einstein'ın görecelik kuramıyla
vardığı en önemli sonuçlardan biri de kütle ile enerjinin
eşdeğerliliğidir. Demek ki kütle bir enerji birimi olduğuna göre
kütleçekimi de bir kuvvet olarak değil uzayda kütlenin varlığından
kaynaklanan bir enerji bandı olarak düşünmek gerekir. Bu nedenle
uzaydaki büyük kütleli gökcisimlerinin yakınından geçen ısık
ısınlarının doğrultusunda bir sapma olur bu da uzayın eğrilmesine yol
açar. Einstein enerji ile kütle arasındaki eşitliği ünlü E=mc2(KARE)
bağıntısıyla gösterdi. (E)enerji, ısığın çarpma sayısı, (m) kütle.
Işık hızının karesi çok büyük bir sayı olduğundan çok küçük bir kütle
çok büyük bir enerjiye eşit olur.

Dünyaca ünlü bir bilim adamı
olan Einstein 1914 te Berlin'de kurulan bir arastırma enstütüsünde
fizik bölümünün yoneticiliğine getirildi. I. Dünya Savaşı boyunca
Almanya'da yasadı ve kararlı barışsever olarak savas karsıtı eylemleri
destekledi. 1918 de barışı büyük bir sevinçle karşıladı. Ama 1933 te
Nazi Partisi'nin iktidara gelmesi ve yahudilere karşı yürüttükleri
eylemler yüzünden artık Almanya'da yaşaması olanaksızdı. Amerika'ya
yerleşerek yaşamının sonuna kadar uğraşacağı "Birleşik Alan Kuramı"
üstünde çalısmaya basladı. Ne var ki kuvvetle ilişkin bütün fizik
kuramlarını tek bir kuramda birleştirmeyi amaçlayan bu çalısmasını
sonlandıramadı.

Einstein bütün yaşamı boyunca dünya sorunlarıyla
cok yakından ilgilendi. Gerçek bir barışsever olmasına karsın Hitler
Almanyasında atom bombası yapmak üzere çalısmalar başladığını öğrenince
Almanya ve Japonya'nın böyle bir bombayı kullanmalarını engeller
düşüncesiyle atom bombasının ilk kez ABD de yapılmasına ön ayak oldu.
Ama II. Dünya Savaşı'nda bu bombaların Hiroşima ve Nagazaki kentlerine
atılmasından sonra atom silahının denetlenmesini ve dünya barısının
kurulmasını içtenlikle destekledi.

Alçakgönüllü ve sevecen bir insan olan Einstein aynı zamanda bir müziksever ve yetenekli bir kemancıydı.

Anders CELSIUS(1701-1744)

Uppsala
da Doğan ve calısmalarını bu kentte gerceklestiren isveçli fizikçi ve
astronom anders celsius 1730 da uppsala universitesinde astronomi
profösoru oldu.

Yapımi 1740 ta tamamlanan uppsala gozlemevini
kurarak yasamının son 4 yılında orada çalıstı.biri dünyanın gunese
uzaklıgının hesaplamasına yarayan yeni bir yonteme öburu dünyanın
biçimini saptamaya yonelik iki astronomi kitabı yazdı.dünyanın
kutuplarda hafifce basık olduğunu gözem yoluyla bulan ilk
bilimadamlarından biri oldu.

Celsius günümüzde kendi adını
tasıyan sıcaklık olceğinin bulucusu olarak tanınır.sanigrat olarakta
adlandırılan bu ölçek dünyanın her yanında özellikle bilimsel
olcümlerde kullanılır.daha once kullanılan sıcaklık olceğini Danzigli
bir alman fizikçi olan daniel fahrenheit 1714 te geliştirmişti.

Çalısmalarını
daha cok hollandada yürüten fahrenheit ın adıyla anılan bu olcek suyun
donma noktasını 32F kaynama noktasını 212F olarak gosterir.Celcius 1742
de farklı bir sıcaklık olceği geliştirdi.sıcaklık aralığını 10 esit
parcaya boldu.aslında celcius buzun erime noktasını 100 suyun kaynama
noktasını 0 olarak kabul etmişti.

Daha sonra 0 ile 100 u yer
değiştirdi.baslangıcta bu olceğe yüz adım anlamındaki latince centum
gradus tan gelen santigrat ölçeği demişti.ama 1948 de toplanan
uluslararası konfreansta adını bulucusunun adı olan celsius la
değiştirdiler.celsius derecesi C olarak adlandırılır.